Türkiye Barolar Birliği, yılda ortalama 5000 mezun veren hukuk fakülteleri sayısındaki kontrol edilmek istenmeyen artış ve avukatlığı hukuk fakültesini bitirenlerin kazanılmış hakkı gören anlayışın mesleğimize girişin düzenlenmesine izin vermemesi sonunda, sayıları her gün büyük bir hızla artan “genç” avukatlarla birlikte ortaya çıkan “ücretli/bağlı/birlikte çalışan avukat” sorunlarına çözüm getirebilmenin mücadelesini yıllardır sürdürmüştür. (2014 yıl sonu itibarı ile ülkemizde 894 kişiye bir avukat düşmektedir.)
Bu sürecin sonunda; Başbakanlık tarafından Resmi Gazete’de yayımlanmak istenmeyen ancak yargının verdiği yürütmenin durdurulması kararı ile 26 Aralık 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatların Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik” gerçekleşebilmiştir.
Bu uzun süreci yani kendilerine ait bir büroda yalnız ya da Avukatlık Kanunun 44/A ya da 44/B maddeleri kapsamında birlikte çalışmayan kısaca bir başka büroda sigortalı olarak çalışan meslektaşlarımızın sorunlarına çözüm arayışı sürecini şöylece özetleyebiliriz:
1) ÖNCE 2006 YILI AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ İLE AYLIK ÜCRET DÜZENLEMESİ YAPILDI.
Türkiye Barolar Birliği tarafından, “ücretli avukatların” durumuna dikkat çekmek, yasaya uygun uygulamaya yönlendirmek ve en azından ücretli avukatın ücretinin işçi asgari ücretinden farklı olması gerektiğini vurgulamak için 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 168 inci maddesinin verdiği yetki kullanılarak 2006 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde düzenleme yapılmış ve aylık ücreti 1000-TL olarak belirlenmiştir.
Bu düzenlemenin iptali talebiyle gerek Adalet Bakanlığı, gerekse yanında ücretli/sigortalı avukat çalıştıran bazı meslektaşlarımız tarafından açılan davalar sonucunda, Danıştay 8. Dairesinin 06.12.2006 tarih ve 2006/76E, 2006/4896K. sayılı kararı ile “Bir avukat ve yanında çalışan avukat arasında, iş akdinden doğan çalıştıran-yanında çalışan ilişkisi, bir başka deyişle istihdam ilişkisi bulunmaktadır. Çalışan ve çalıştıran avukat arasındaki vekalet, avukatlık asgari ücret tarifesindeki hukuki yardım ve vekalet sözleşmesi kapsamında bulunmamaktadır.” gerekçesi ile 2006 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin Birinci Kısım, Dördüncü Bölüm 2. maddesini iptal edilmiştir.
2) TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ 32. GENEL KURULU BİRLİK YÖNETİM KURULUNA SORUNUN ÇÖZÜMÜ GÖREVİNİ VERMİŞTİR.
25-26 Mayıs 2013 tarihli Türkiye Barolar Birliği 32. Genel Kurulunda “ücretli avukatlar”ın sorunlarına da yer verilen “Genç Avukatlar Sonuç Bildirgesi” okunmuş “Birlik Yönetim Kurulunun bu konuda olabilecekleri yapma hususunda görevlendirilmesi … kabul edilmiştir.”
3) TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU 1.10.2013 TARİHİNDE “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatlar Yönergesi”ni YÜRÜRLÜĞE SOKMUŞTUR.
32. Genel Kurul’un verdiği görev ile; Avukatlık Kanununun 12/c maddesi gereğince, bir avukat yanında (avukatlık ortaklığında veya avukatlık bürosunda), İş Kanunu hükümleri çerçevesinde çalışan avukatların iş koşullarının, avukatlık onuruna uygun olarak yürütülmesi amacıyla “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatlar Yönergesi” Taslağı çalışmalarına başlanmıştır.
Katılımcı bir anlayışla hazırlanan ve baroların görüşüne sunulan Taslak Yönergeye son hali verilerek, 09.09.2013 tarihinde Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca kabul edilerek 01.10.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4. DANIŞTAY YÖNERGENİN YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA KARAR VERMİŞTİR.
Bazı işveren avukatlar tarafından anılan Yönergenin yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle açılan davalarda, Danıştay 8. Dairesinin 09.07.2014 tarih ve 2013/10851E. sayılı dosyası üzerinden “Avukatlık Kanununun uygulanmasına yönelik düzenlemelerin ancak yönetmelik ile düzenlenmesi gerekmekte olduğu, anılan Yönergeyle de idarenin iç işleyişinden daha çok avukatların sözleşme ve çalışma koşullarının düzenlenmeye çalışıldığı, ancak kanunla düzenlenmesi gereken ve kişi hak ve hürriyetlerini ilgilendiren bir çok hükme yer verildiği, işveren ve işgören avukatlara Birliğin Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilen bir Yönerge ile uyulması zorunlu tutulacak şekilde yükümlülükler getirilemeyeceği, bahsi geçen konuların Avukatlık Kanununun bizzat özünü ilgilendiren konuları içerdiği açık olup, söz konusu hususların ancak usulüne uygun hazırlanarak çıkarılacak bir yönetmelik ile düzenlenmesinin hukuka ve usule uygun olacağı” gerekçesiyle dava konusu Yönergenin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun 26-27 Eylül tarih ve 2014/3711 sayılı kararıyla “… verilen yürütmenin durdurulması kararlarının İdari Yargılama Usul Kanununun 28. maddesi gereğince uygulanmasına, kararlara itiraz edilmesine…” karar verilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 18.11.2014 tarih ve 2014/970 YD İtiraz Nolu kararıyla “işveren avukat ve işgören avukat arasındaki karşılıklı hak ve yükümlülüklere ilişkin yasal düzenleme yapılmadan, yasa konusunu oluşturan konularda düzenlemeye yer veren dava konusu yönergede hukuka uyarlık görülmemiştir” gerekçesiyle itirazımız reddedilmiştir.
4) TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU YÖNERGEYİ YÖNETMELİĞE DÖNÜŞTÜRMÜŞTÜR.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun 26-27 Eylül 2014 tarih ve 2014/3709 sayılı kararıyla, “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatlar Yönergemizin yönetmeliğe dönüştürülerek Avukatlık Yasası 182. maddesi kapsamında gerekli işlemlerin yapılmasına…” karar verilmiştir.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun 30.01.2015 tarih ve 2015/146 sayılı kararıyla “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatların Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik”taslağı kabul edilerek Avukatlık Kanunu’nun 182. maddesi uyarınca gereğinin yapılması için 04.02.2015 tarih ve 1510 sayılı yazı ile Adalet Bakanlığı’na gönderilmiştir.
5) ADALET BAKANLIĞININ YÖNETMELİĞİ GERİ GÖNDERMESİ KARŞISINDA TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU ISRAR KARARI VERMİŞTİR.
Adalet Bakanlığı, 31.03.2015 tarih ve 92358809-1993/5071 sayılı yazısıyla, “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatların Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik Taslağını” uygun bulmayarak geri göndermiştir.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca, Adalet Bakanlığı tarafından geri gönderilen yönetmelik taslağını oy çokluğu ile aynen kabul edilerek ısrar kararı verilmiş ve 07.05.2015 tarih ve 4965 sayılı yazı ile Adalet Bakanlığı’na gönderilmiştir.
6) ISRAR KARARI İLE YÖNETMELİK NİTELİĞİNİ KAZANAN METİN RESMİ GAZETEDE YAYIMLANMAK ÜZERE BAŞBAKANLIĞA GÖNDERİLMİŞ ANCAK YAYIMLANMAMIŞTIR.
Türkiye Barolar Birliğinin 08.05.2015 tarih ve 5040 sayılı yazısı ile yayınlanma aşamasına gelen ilgili yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanması Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü’nden talep edilmiştir.
Başbakanlığın 11.06.2015 tarih ve 36907875/11-30/451 sayı ve “Yönetmelik” konulu yazısında özetle; Yönetmelik taslağı ile ilgili olarak, asgari ücretin tespitine yönelik baroların kanundan gelen herhangi bir yetkiye sahip olmadığı ve Taslağın 6.maddesindeki düzenlemenin kanuni bir düzenlemeye ihtiyaç duyduğu; işveren avukatın Avukatlık Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırmasının bir zorunluluk olarak düzenlenmesinin kanunda bulunmayan bir zorunluluğun yönetmelikle getirilmesi sonucunu doğuracağı ve bu sebeple Taslağın 9. maddesinin 6. fıkrasının kanuna aykırı olduğu; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda taslağın 10. maddesine olanak sağlayabilecek herhangi bir hükme rastlanmadığı ve taslağın belirtilen hususlar açısından yeniden değerlendirilmesinin uygun olacağı gerekçesiyle Türkiye Barolar Birliği’nin yazısının işleme konulamadığı bildirilmiştir.
Türkiye Barolar Birliği tarafından 22.06.2015 tarih ve 6763 sayılı yazı ile özetle; 3056 sayılı “Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun”un 10. maddesi uyarınca Başbakanlığın ilgili yönetmeliği inceleme ve konu ile ilgili değerlendirmede bulunma görev ve yetkisinin bulunmadığı, yönetmeliğin Avukatlık Kanunu’nun 182. maddesi uyarınca anılan yasa maddesinde öngörülen süreçler işletilerek hazırlandığı ve bu nedenle Başbakanlık tarafından Yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanmasının gerektiği belirtilerek yayınlanması talep edilmiştir.
Başbakanlığın 20.07.2015 tarih 36907875/11-30/528 sayı ve “yönetmelik” konulu cevabi yazısında bu kez ilgili Yönetmelik değişikliğini inceleme ve değerlendirme görev ve yetkisinin 3056 sayılı Kanun’dan ve “Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”ten kaynaklandığına ilişkin açıklamalar ile Türkiye Barolar Birliğinin talebi reddedilmiştir.
7) BAŞBAKANLIĞIN YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMAMA İŞLEMİ KARŞISINDA TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ TARAFINDAN YÜRÜTMENİN DURDURILMASI İSTEKLİ OLARAK AÇILAN İPTAL DAVASINDA İTİRAZ ÜZERİNE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLMİŞTİR.
Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü’nün Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatların Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik”in Resmi Gazete’de yayımlanması talebinin reddi işlemlerinin iptali istemi ile açılan davada, Ankara 6. İdare Mahkemesinin 26.10.2015 tarih ve 2015/2106E. sayılı yürütmenin durdurulması talebinin reddine ilişkin karara yapılan itiraz üzerine Ankara Bölge İdare Mahkemesi 1. Kurulu’nun 09.12.2015 tarih ve YD İtiraz No 2015/6150 sayılı kararında,
“Dava konusu Yönetmelik taslağına, Türkiye Barolar Birliğince oyçokluğuyla kabul edildiği, dolayısıyla anılan Yönetmelik artık taslak olmaktan çıktığı ve yürürlüğe girmesi gereken bir Yönetmelik hükmü haline geldiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Ancak, dava konusu Yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra davalı idarece, söz konusu Yönetmelik hukuka aykırı olduğu iddiasıyla Danıştay’da dava açabileceği de tabiidir.
Dava konusu işlemin yürürlüğe konulamaması sonucu hak mağduriyetleri ve düzen sorunu doğuracağı bu halde telafisi imkansız zararlar doğacağı açıktır” gerekçesiyle ilgili Yönetmeliğin yayımlanmaması işleminin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
YAKLAŞIK SEKİZ YILLIK BİR SÜREÇ SONUNDA “Bir Avukat Yanında, Avukatlık Ortaklığında veya Avukatlık Bürosunda Ücret Karşılığı Birlikte Çalışan Avukatların Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik” 26 Aralık 2015 TARİHLİ RESMİ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR.
Mesleğimiz için hayırlı olmasını diliyoruz.